Masterclass: Disbalans tussen opgaven en middelen - 4 november 2020

Op 4 november was er vanwege corona een primeur: Voor het eerst geen live masterclass maar online. Bestuurders en commissarissen dienen volgens de Governancecode 2020 nu eenmaal het goede voorbeeld te geven. Bij Woonkwartier was een studio ingericht van waaruit de masterclass werd “uitgezonden’.

Via Teams konden de deelnemers inloggen, wat ook de twee eerste inleiders, te weten de heren Berry Blijie (directeur ABF) en Ruud Steijvers (onderzoeker ABF) deden. Zij lichtten het door ABF opgestelde rapport over de maatschappelijke opgaven van woningcorporaties toe. Hun inleiding bevatte een viertal thema’s naast een methodologische verantwoording.

Het eerste thema betrof de nieuwbouwopgave. Berry Blijie lichtte de aannames en uitgangspunten van de berekeningen toe. Hij zoomde in op de nieuwbouwopgave voor het werkdomein van corporaties. Die opgave komt voort uit zowel een uitbreidings- als vervangingsbehoefte. Ruud Steijvers lichtte vervolgens de verduurzamingsopgave toe. Ook dit is een forse opgave. Voor beide uitdagingen hebben corporaties op de middellange termijn onvoldoende middelen. De taken en middelen zijn niet in balans. Blijie stond vervolgens stil bij de onzekerheden met betrekking tot deze voorspellingen. Met name de gevolgen van de coronacrisis kunnen een grote impact hebben. Als laatste stonden ze stil bij de regionale situatie. In de woningmarktregio Zeeland zijn de taken en middelen gedurende de hele periode in balans. Voor West-Brabant en Hart van Brabant is dat veel minder het geval. Op termijn zijn hier wel financiële tekorten. Tot slot wijzen ze op het belang om de regionale opgaven en beschikbare middelen veel beter in beeld te brengen door een verfijningstraject te doorlopen dat ook door Aedes wordt aanbevolen.

Daarna vond in de studio een gesprek plaats tussen Ruud van den Boom (directeur Woonkwartier), Willem de Vreeze (manager publieke belangenbehartiging Aedes) en Albert Kerssies (directeur VTW) over collegiale hulpverlening. In de woningmarktregio West-Brabant - Hart van Brabant hebben 12 corporaties een intentieverklaring ondertekend waarin ze verklaren dat ze elkaar willen bijstaan als een van hen middelen tekortkomt. Voor de RvC’s ligt er een uitdaging om hun taak zoals verwoord in artikel 31 van de Woningwet vorm en inhoud te geven. Albert Kerssies pleit ervoor om dit artikel te operationaliseren en op te nemen in de visie op toezicht.  Willem de Vreeze onderstreepte het belang van het rapport over taken en middelen. De ramen zijn nu weer meer open in Den Haag voor positieve maatregelen voor corporaties. Nu zijn de corporaties zelf aan zet in regionaal verband. Hij onderschrijft het grote belang hiervan om samen met de betrokken belanghouders de opgave in beeld te brengen. Ruud van den Boom pleit voor een brede blik. In bepaalde woningmarktregio’s zijn de noden hoog. Inzet van middelen uit het eigen marktgebied zijn nodig. De voorkeursvolgorde om middelen in te zitten kan zijn dat eerst het eigen werkgebied aandacht krijgt. Dan de regio. Tot slot kan landelijk gekeken worden.